Cennetin Kapıları "Porta del Paradiso"

Eğer cennet gerçekten bir kapıya sahip olsa muhtemelen o kapı; ancak bu kadar ağırbaşlı ve aynı zamanda ihtişamlı olurdu…

Bu efsanevi kapı; Floransa'da bulunan St. Giovanni Vaftizhanesi'ne ait. Vaftizhane, günümüzde bile sanatseverlerin gözbebeği, Floransa'nın incisi, gönüllerin kızıl kubbesi olan Floransa Katedrali'nin (Duomo veya Santa Maria del Fiore) tam karşısında. 1059 ve 1128 yılları arasında romanesk stilde inşa ediliyor. Bu arada vaftizhanenin şehrin "en yeni tarihli" yapılarından biri olduğunu hatırlatmakta fayda var...

Meşhur Dan Brown, "Melekler ve Şeytanlar" kitabında bahseder bu vaftizhaneden:

"Katedral gibi çok renkli taşlar ve çizgili gömme sütunlarla süslenmiş vaftizhane, dikkat çekici şekliyle büyük binadan ayrılıyordu. Kimilerinin söylediği gibi katlı bir pastaya benzeyen sekiz kenarlı yapı, düz beyaz bir çatıya doğru yükselen üç kattan oluşuyordu. Langdon, sekizgen şeklin estetikle değil, sembolizmle ilgili olduğunu biliyordu. Hristiyanlıkta sekiz rakamı; yeniden doğuşu ve yeniden yaratılışı temsil ediyordu. Sekizgen, Tanrı'nın cennet ve cehennemi yarattığı altı günü, Sebt için bir günü ve Hristiyanların vaftizle 'yeniden doğdukları' veya 'yeniden yaratıldıkları' sekizinci günü temsil eden bir hatırlatmaydı..."


                                                 

 Ghiberti ve Brunelleschi

                               



 Floransa'da 1401 yılında vaftizhanenin bir kapısını tasarlamak için bir yarışma düzenleniyor.  İki dişli rakip Ghiberti ve Brunelleschi, "İshak'ın Kurban Edilişi" temalı kabartmalarıyla son ikiye kalıyor ve bu kıyasıya rekabette kazanan Ghiberti oluyordu...

Ghiberti (sol) ve Brunelleschi'nin (sağ) "İshak'ın Kurban Edilişi" çalışmaları

 Brunelleschi - Ghiberti

      

                    

28 bölümden oluşan kapı, yeni ahitten konuları anlatıyor ve 1424 tarihinde tamamlanıyor. Bu kapıdan sonra vaftizhanenin doğu kapısı için de bir sipariş gelince Ghiberti farklı bir şey denemek istiyor... Bu kapı için diğerine göre daha büyük boyutta 10 dikdörtgen pano hazırlıyor ve her bir panoya farklı olay işlemekle birlikte eski ahitten 10 konuyu yerleştiriyor.

   

Resim 1-Adem ile Havva                            2-Habil ile Kabil

   

 3-Nuh Tufanı                                                 4-İbrahim Peygamber ve oğlu İshak'ın kurban edilişi

      

     

5-İshak, Esav ve Yakup                   6-Yusuf'un köle olarak satılması

 7-Hz. Musa ve 10 Emir                        8-Yeşu'nun düşüşü

  

9-Davut ve Golyat                           10- Kral Süleyman

   

Bu mükemmel çalışma o kadar beğenilir ki, dönemin usta isimleri bile hayranlıklarını gizleme ihtiyacı duymazlar. Sanat tarihinin babası Vasari kapılar hakkında "her yönden inkâr edilemeyecek kadar kusursuz ve şimdiye kadar yapılmış en muhteşem sanat eseri" demiş... Ama altın vuruşu tabi kalplerimizin heykeltraşı, büyük usta Michelangelo yapıyor ve bu yorumu da kapıya ismini veriyor: "Porta del Paradiso!" - Cennetin Kapıları...

Söylemeden geçmemek gerek; kapıların büyüsüne kapılıp vaftizhanenin şahane mozaiklerinden bahsetmemek olmaz... Kubbenin tamamı mozaik kaplı ve bu mozaikler 1225 yılına tarihlendiriliyor. Mozaiklerin konuları İncil ve Tevrat'tan seçilmiş; Hz. İsa'nın hayatından kesitler, yaratılış manzaraları, mahşer, melekler ve bunlar gibi birçok dini ikonografi...